Door de hoge gasprijzen en een overheid, die wil dat vanaf 2026 de warmtepomp onderdeel wordt van (nieuwe) verwarmingssystemen in woningen is de warmtepomp als alternatieve warmtebron enorm in trek. Maar hoe werkt zo’n warmtepomp eigenlijk en wat gebeurt er als het bijvoorbeeld echt koud wordt?
Het principe
Een warmtepomp bestaat uit een buitenunit, die lijkt op de buitenunit van een airco en een binnenunit, die deel uitmaakt van een wat vergroot cv-ketelsysteem. De warmtepomp onttrekt warmte aan de koude buitenlucht en ‘verplaatst’ deze naar een hoger temperatuurniveau zodat de warmte benut kan worden als warmtebron voor het cv-systeem. Voor dit ‘verplaatsen’, dit ‘oppompen’, is een speciale cyclus nodig met compressor, die op elektriciteit draait.
Dit lijkt ingewikkeld maar wordt het wellicht minder als men zich realiseert dat elk huishouden zo’n warmtepompproces al in zijn huis heeft staan: de klassieke koelkast! Daar vindt eenzelfde cyclus plaats: om het inwendige deel van de koelkast koel te houden wordt via koelspiralen in de binnenruimte warmte verplaatst naar buiten de koelkast en afgegeven aan het ‘zwarte rek’ aan de achterkant. Ook hier worden een compressor en een koudemiddel gebruikt. Ook een airco-unit, die warmte van binnen naar buiten pompt, gebruikt exact hetzelfde proces: een warmtepomp is een omgekeerde airco en vice versa!
Het geheim van de warmtepomp, het rendement.
Een warmtepomp gebruikt elektrische energie voor de compressor en geeft warmte af aan het cv-systeem. Het ‘geheim’ is dat daarbij 1 eenheid elektrische energie omgezet wordt in 3 à 4 eenheden warmte voor verwarming. Een warmtepomp werkt efficiënter naarmate het temperatuurverschil tussen de buitenlucht en het cv -water geringer is. Randvoorwaarde is daarom dat de cv op een lage warmwatertemperatuur kan functioneren, wat op zijn beurt vraagt om een goed geïsoleerde woning. Daarnaast betekent het ook dat een warmtepomp bij vriesdagen inefficiënter werkt.
Hybride en all-electric warmtepompen
Een hybride warmtepomp is een warmtepomp die werkt in combinatie met een gasgestookte cv-ketel. De hybride warmtepomp verzorgt in periodes van gematigde buitentemperaturen de ruimteverwarming terwijl bij lage buitentemperaturen de gasketel het overneemt. De hybride warmtepomp bespaart ca 50-70 % op het gasverbruik en vereist een goede isolatie van de woning, maar is op dit punt wat minder kritisch. Voor woningen in het Benoordenhout, waar veelal muurisolatie ontbreekt, is een hybride warmtepomp misschien een goede stap voor verdere verduurzaming van de woning.
Een verdergaand alternatief is een warmtepomp die als enige, ook in de koude periodes, de verwarming en het warme water uit de kraan verzorgt: de cv-ketel vervalt dan. Voor een efficiënte inzet van deze zgn. ‘all-electric warmtepomp is een goede isolatie van de woning nodig; de gasbesparing is in dit geval uiteraard 100%, maar het elektriciteitsverbruik zal dan wel omhoog gaan.